stać na przeszkodzie
  • dwa wąsy
    24.03.2009
    24.03.2009
    Szanowna Redakcjo,
    w jednej z książek p. Nagajowej jest zamieszczona rozmowa uczniów na boisku podczas przerwy. Pozwolę sobie ją przytoczyć:
    – Ty!
    - No co?
    - Zobacz…
    - No i co?
    - Ale zobacz, taki jakiś inny.
    - Jaki inny? Jaki inny? Zwykły.
    - O zwykły!? Ma osiem nóg!
    - Pokaż!… Idź, głupi, osiem! Sześć i dwa wąsy.

    Moje pytanie dotyczy owych wąsów. Rozmówcy widzą chyba jakieś zwierzątko. Czy dodanie wyrazu dwa jest prawidłowe?
    Z poważaniem
    Barbara S.
  • facylitator
    6.07.2009
    6.07.2009
    Szanowni Facylitatorzy Poradni Językowej,
    choć tego słowa nie ma w SJP., funkcjonuje w żargonie biznesu. Tłumaczę książki, w których takich słów jest zatrzęsienie, a polskich odpowiedników nie znajduję. Musiałabym je wymyślać, co jest bardziej ryzykowne niż spolszczenie terminu (znanego fachowcom). Mam jednak wątpliwość: czy to najlepsze z możliwych rozwiązań? Bo jak przetłumaczyć rzeczonego facilitatora, jeśli niezręczne jest opisowe oddanie znaczenia?
    Grażyna Skoczylas
  • grapefruit
    2.04.2012
    2.04.2012
    Dzień dobry,
    dlaczego można wymawiać [grejfrut] w mowie potocznej, jednak nie można go tak potocznie zapisać? Co stoi na przeszkodzie, by w taki sposób spolszczyć grapefruita?
    Pozdrawiam.
  • grill czy już gril?
    11.12.2011
    11.12.2011
    Dzień dobry.
    Dlaczego według wszystkich pewuenowskich słowników piszemy wyłącznie grill i grillować? Grila udało mi się znaleźć w Nowym SWO wydawnictwa Zielona Sowa, a grilować w Wielkim SWOiT wyd. Langenscheidt. Czy są jakieś przeciwwskazania odnośnie spolszczenia tych słów?
    Pozdrawiam.
  • Hajle Sellasje – czemu nie: Hajlego Sellasjego?
    14.02.2017
    14.02.2017
    Szanowni Państwo,
    WSO każe nie odmieniać imienia etiopskiego cesarza Hajle Sellasje. Co właściwie stoi na przeszkodzie, aby odmieniać je przymiotnikowo? Czy z zasady nie odmieniamy imion pochodzenia afrykańskiego?
    Dziwi to zwłaszcza wobec SWTiK:
    Wydawnictwa poprawnościowe skłonne są przystać na nieodmienianie niektórych typów obcych nazwisk, jeśli odmienione jest imię (np. „obrazy Pabla Picasso”), natomiast odrzucają konstrukcję z odmienionym nazwiskiem, a nie odmienionym imieniem (np. „obrazy Pablo Picassa”).

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Imię Jasiri

    16.10.2020
    16.10.2020

    Chciałbym się dowiedzieć, dlaczego niektórych imion i nazw własnych obcego pochodzenia nie można w żaden sposób odmieniać przez przypadki w języku polskim. Dla przykładu podam imię pewnej postaci, które pochodzi z języka suahili:  Jasiri (na marginesie słowo to oznacza 'odważny'). Co powoduje, że takiego imienia nie można odmienić przez przypadki? Czy istnieje jakaś ogólna zasada, która o tym decyduje?

  • Indianin czy Indigena?
    2.11.2018
    2.11.2018
    Szanowni Państwo,
    w tygodniku „Polityka” (nr 32, 8.08-13.08.2018) pojawił się artykuł, w którym podważano adekwatność określenia Indianie w odniesieniu do rdzennych mieszkańców Ameryki Łacińskiej, sugerując, że dla wielu tamtejszych ludzi jest ono obraźliwe i niepoprawne politycznie. Proponowano za to stosowanie wyrazu (wg artykułu z łaciny) Indigena, czyli ‘miejscowy, tubylec’. Pytam więc o poprawność wyr. Indigena i ewentualną niepoprawność wyr. Indianin, bo w słownikach wzmianki nie znalazłem.
  • Ja w domum, a ty w pracyś
    27.05.2020
    27.05.2020
    Dzwonię do znajomej i pytam: W domuś. Poprawne. Ona zaś odpowiada: W domum. Też może być?
    Dziękuję za wyjaśnienie.
    Anna K.
  • Kawalerowie i damy Orderu Uśmiechu

    29.03.2023
    29.03.2023

    Dama Orderu Uśmiechu.

    W Polsce wiele szkół nosi imię Kawalerów Orderu Uśmiechu. Patronują im osoby, które otrzymały to sympatyczne odznaczenie. Ale w tym gronie są zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Czy panie, które otrzymały Order Uśmiechu, mogą więc być nazywane Kawalerami Orderu Uśmiechu? Czy nie jest tak, że powinno się obowiązkowo mówić w tym kontekście o Damach Orderu Uśmiechu? Sprawa nie jest błaha, zwłaszcza podczas szkolnych jubileuszy szkół, podczas których kobiety witane są jako kawalerowie. Jeśli mam rację, to wspomniane szkoły powinny raczej nosić nazwę Dam i Kawalerów Orderu Uśmiechu. Proszę o rozstrzygnięcie dylematu.

    Andrzej

  • Kobieta kierowca – kierująca czy kierowczyni?

    8.07.2021
    27.02.2019

    Szanowni Państwo,

    prawdopodobnie gdzieś w Internecie natknąłem się na słowo kierująca jako określenie kierowcy, z zaznaczeniem płci osoby prowadzącej pojazd. Słowo to wzbudziło moją sympatię i chętnie się nim posługiwałem, również (co przyznaję ze skruchą) poprawiając Internautę który napisał o pewnej pani (w dopełniaczu) kierowczyni.

    Chciałem zapytać o poprawność obu słów i które z nich (jeśli w ogóle któreś) polecacie Państwo do stosowania.

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego